Juliusz Szczęsny Batura

---

Charakterystyka twórcy

Osiągnięcia Juliusza Szczęsnego Batury są widoczne w jego umiejscowieniu w encyklopedii ekslibrisu Encyclopaedia Bio-Bibliographical of the Art of the Contemporary Ex-Libris, która ukazała się w 1996 roku w Portugalii w pięciu językach. To wyróżnienie czyni go jednym z 14 twórców przedstawionych w tym prestiżowym zbiorem, który reprezentuje artystów z trzech kontynentów, a Batura jest jedynym Polakiem w tym gronie.

W encyklopedii znalazły się nie tylko jego biografia, ale również reprodukcja 22 jego prac, z czego jedna zdobiła okładkę tego wydawnictwa. Autorem wspomnianego biogramu jest Mirosław Zbigniew Wojalski. W 2008 roku, jego osiągnięcia były ponownie docenione dzięki publikacji w X Tomie Contemporary International Ex-Libris Artists, gdzie również zamieszczono jego fotografię oraz reprodukcje 10 prac.

Batura nie tylko tworzył wyjątkowe ekslibrisy, ale również pełnił rolę instruktora plastyki w ZPPP, Młodzieżowym Domu Kultury w Suwałkach. Edukacja plastyczna była dla niego pasją, którą rozwijał w społecznej szkole w Augustowie. Poza tym, równolegle z działalnością dydaktyczną, angażował się w projektowanie scenografii dla dziecięcych teatrzyków lalkowych, które prowadziła jego żona Blanka, a także wykonywał kukiełki i maski, co w pełni odzwierciedla jego twórczą wszechstronność.

Klasyfikacja prac graficznych

Ekslibrisy autorstwa Juliusza Szczęsnego Batury charakteryzują się nadzwyczajnym indywidualnym stylem. Osoba, która miała okazję zapoznać się z jego twórczością, bez trudu rozpozna je wśród innych wydruków przy następnym zetknięciu.

Klasyfikacja tych grafik stwarza duże trudności, ponieważ każdy egzemplarz jest odmienny, jednak wszystkie one promieniują wewnętrznym ciepłem oraz humanizmem. W dziełach tych wyczuwalna jest radość i optymizm, które zostały przedstawione w formie pełnej ludyczności i bajkowych konwencji, z wyraźnie zarysowanymi konturami i liniami.

Prace Batury ukazują zarówno fantastyczne postacie, jak i znane nam zwierzęta, aczkolwiek rzadko w realistycznym ujęciu. Wśród przedstawień można dostrzec ptaki – co jest dominującym motywem, ryby, motyle, konie, psy, koty, a nawet smoki. Obrazy, które tworzy, pełne są bogactwa gatunków zwierząt, różnorodnych roślin i kwiatów, ale również zawierają technologie służące ludzkości takie jak lokomotywy, balony, samoloty, helikoptery, pojazdy kosmiczne, rowery czy mechaniczne zabawki. Wśród dzieł nie brak także przedstawień ludzi – widoczne są kobiety z instrumentami muzycznymi, syreny, amazonki oraz mężczyźni w różnorodnych zawodach jak listonosz czy pilot.

Batura stworzył ekslibrisy okazjonalne, w tym dla papieża Jana Pawła II nawiązujące do jego pielgrzymek po Polsce oraz dla Dzielnicowego Domu Kultury „Kraków Podgórze”, który, podobnie jak Dom Kultury „502” w Łodzi, ma ukierunkowanie na propagowanie ekslibrisu. Wspierał także działalność Andrzeja Znamirowskiego, znanego propagatora tego gatunku sztuki.

Artysta wykonał wiele ekslibrisów dla osób związanych z kulturą oraz różnych instytucji, a także dla nauczycieli i szkół. W ciągu pierwszych dwóch dekad swojej kariery, jego prace to głównie linoryty oznaczane jako X3. Od połowy 1999 roku, artysta zwrócił się ku plastikorytom, którym przypisano oznaczenie X6 (stemple w pleksiglasie).

Do maja 2019 roku Juliusz Szczęsny Batura wykonał aż 1405 ekslibrisów. Tomasz Suma w swoim portalu internetowym poświęconym ekslibrisom zamieścił szczegółowy wykaz prac do roku 1994, zawierający numery op. 309.

Wystawy i konkursy

Prace Juliusza Szczęsnego Batury były prezentowane na licznych wystawach zarówno w Polsce, jak i za granicą. Artysta brał udział w ponad 100 zbiorowych wystawach oraz konkursach związanych z ekslibrisem, zdobywając przy tym wiele wyróżnień i nagród. W tych wydarzeniach brali udział twórcy zarówno krajowi, jak i międzynarodowi.

W ciągu swojej kariery odbył ponad 50 wystaw indywidualnych, w tym znaczące ekspozycje w Galerii Ekslibrisu w Krakowie oraz Warszawskiej Galerii Ekslibrisu. Swoje prace prezentował również w galeriach w Augustowie i wielu innych miastach poly, w tym w Łodzi w Łódzkim Domu Kultury w 1991 roku oraz w Widzewskiej Galerii Ekslibrisu w Łodzi w 1994 roku. Wystawa w 2001 roku była szczególna, jako że związana była z 20-leciem działalności artysty.

W 2007 roku miała miejsce obszerna wystawa, która stanowiła 65. pokaz jego ekslibrisów, zorganizowana w Łodzi, w tym również w Widzewskiej Galerii Ekslibrisu. W 2012 roku artysta zorganizował 77. wystawę zatytułowaną „Tysiąc znaków”, na której zaprezentował ekslibrisy stworzane w latach 2007-2012.

Ostatnia wystawa, która miała miejsce od 7 maja do 7 października 2019 roku, była 102. w kolejności. W jej ramach zaprezentowano 102 ekslibrisy stworzone w latach 2017-2019. To osiągnięcie stanowiło część jego znacznego dorobku liczącego ponad 1400 ekslibrisów, w tym głównie linorytów, z wieloma dwubarwnymi oraz plastikorytów o różnorodnej tematyce graficznej.

Wystawie towarzyszył 12-stronicowy katalog wydany z numerem ISBN 978-83-88638-82-4, zawierający 32 reprodukcje eksponowanych prac, ich spis oraz portret artysty, jak również informacje o Galerii.

Juliusz Szczęsny Batura miał również szereg indywidualnych wystaw poza granicami Polski, w tym w Druskiennikach, Kupiszkach oraz w Wilnie (Instytut Polski Uniwersytetu Wileńskiego) na Litwie. Dodatkowo, zorganizował dwie wystawy w Aktube w Kazachstanie oraz dwie w Stanisławowie (Ivano-Frankiwsku) na Ukrainie.

Artysta wniósł również swój wkład w organizację konkursów na ekslibris skierowanych do dzieci i młodzieży, a także był współorganizatorem wielu wystaw ekslibrisów w swoim lokalnym środowisku, w tym szerokozasięgowych wystaw ogólnopolskich, na które zapraszani byli także twórcy zagraniczni.

Publikacje

Ilustrowanie książek dla dzieci zajmuje niezwykle istotne miejsce w dorobku artystycznym Juliusza Szczęsnego Batury. Do jego najbardziej znanych ilustracji należą te przygotowane dla takich tytułów jak Porwanie w Tiuturlistanie, Białowieskie opowieści, Korona i miecz, Kwiatki św. Franciszka, Opowieści ludu Hausa oraz wielu innych dzieł, w tym podręcznika matematyki.

Artysta wykazuje zainteresowanie baśniami i mitami różnych kultur, co znajduje swoje odzwierciedlenie w pracach graficznych. Fascynuje go także religia, filozofia oraz etnologia, co dodaje głębi i różnorodności jego sztuce. Jego podejście do życia można podsumować we własnych słowach: „Niespiesznie ale z zaciekawieniem czekam, co też mi życie jeszcze przyniesie”, co świadczy o otwartości artysty na nowe doświadczenia i inspiracje.

---

Oceń: Juliusz Szczęsny Batura

---