Stanisław Szczęsnowicz, urodzony 13 kwietnia 1867 roku w Augustowie, to postać o istotnym znaczeniu w historii Polski. Zmarł 24 marca 1944 roku w Łomży, pozostawiając po sobie trwały ślad jako duchowny rzymskokatolicki oraz aktywny uczestnik życia politycznego.
Jako poseł na Sejm Ustawodawczy w latach 1919-1922, Szczęsnowicz skutecznie wpływał na rozwój polityczny kraju. Jego działalność polityczna wiązała się także z różnorodnymi inicjatywami regionalnymi, zwłaszcza w kontekście Suwalszczyzny, gdzie lokalne sprawy zawsze były dla niego priorytetem.
Rola, jaką odegrał w polskim społeczeństwie, pokazuje, w jaki sposób duchowni mogą angażować się w sprawy obywatelskie oraz polityczne.
Życiorys
Wczesne lata
Stanisław Szczęsnowicz przyszedł na świat 13 kwietnia 1867 roku. Jego rodzice, Paulina z domu Górska i Wincenty, zainspirowali go do nauki. Początkowo kształcił się w domowym zaciszu, a następnie uczęszczał do szkoły misyjnej w Augustowie. W 1880 roku rozpoczął naukę w suwalskim gimnazjum, a po ukończeniu czterech klas w 1885 roku, zdecydował się na wstąpienie do Seminarium Duchownego w Sejnach. Tam, 24 czerwca 1890 roku, otrzymał święcenia kapłańskie. Po ich uzyskaniu, rozpoczął swoją pracę jako wikariusz, pełniąc posługę w parafiach Suwałki i Mały Płock, a później awansując na proboszcza parafii w Wiżajnach, a od 1903 roku w Bakałarzewie.
Dorosłe życie
Ksiądz Stanisław Szczęsnowicz pełnił swą posługę w Bakałarzewie od 25 października 1903 do 26 grudnia 1914 roku. Już na początku swojej pracy zyskał zaufanie mieszkańców, skutecznie angażując się w walkę z pijaństwem i przemytem alkoholu z Prus Wschodnich. W 1910 roku został odznaczony tytułem honorowego kanonika kapituły sejneńskiej. Jego zaangażowanie przejawiało się w prowadzeniu przygotowań do budowy nowego kościoła, gromadząc materiały budowlane. Niestety, tuż po wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914 roku, zebrane surowce zostały rozgrabione. Podczas konfliktu zbrojnego, ks. Szczęsnowicz nie pozostał obojętny wobec cierpień ludzi. W listopadzie 1914 roku zaangażował się w działalność Suwalskiego Komitetu Obywatelskiego, powołanego przez rosyjskie władze do niesienia pomocy lokalnej społeczności. Już 10 stycznia 1915 roku, po przeniesieniu do Suwałk, został prezesem tego Komitetu. Do jego zadań należało organizowanie wsparcia finansowego z gubernialnych źródeł oraz analizowanie indywidualnych próśb mieszkańców o pomoc. Szczęsnowicz zorganizował sieć cztero- do sześciuosobowych komitetów gminnych i regionalnych oraz wyznaczył pełnomocników do ich tworzenia. Ponadto otrzymał mandat przedstawiciela Komitetu Powiatowego w Gubernialnym Komitecie Obywatelskim. Niestety, po lutowej ofensywie Niemców, działalność tego komitetu została wstrzymana, a Suwałki znalazły się pod okupacją niemiecką, co zmusiło księdza Szczęsnowicza do pozostania w mieście aż do zakończenia wojny.
W dniu 13 listopada 1918 roku powstała w Suwałkach Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego, która przejęła administrację z rąk niemieckich w powiatach: augustowskim, sejneńskim oraz częściowo suwalskim. Ksiądz Szczęsnowicz zasiadał w jej składzie. 11 grudnia 1918 roku Rada wysłała delegację, w skład której weszli ks. Stanisław Szczęsnowicz oraz Jan Schmidt, do Warszawy, aby nakłonić rząd polski do podjęcia działań zmierzających do przyłączenia Suwalszczyzny do Polski. Ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną, nie zdobuto się wówczas na szybkie rozwiązania. Wybory w Suwalszczyźnie, odbyły się dopiero 16 lutego 1919 roku, za zgodą niemieckich władz, a lista nr 1 Związku Ludowo-Narodowego uzyskała zdecydowane poparcie, zdobywając 49 390 głosów, co stanowiło 97% oddanych głosów. W tej sytuacji ks. Stanisław Szczęsnowicz został jednym z czterech wybranych posłów do Sejmu. Mimo tego, że jego mandat i pozycja były prestiżowe, mieszkańcy regionu coraz częściej zarzucali posłom bierność w obliczu okupacji. W obliczu zagrożenia ze strony Litwy w maju 1919 roku, ks. Szczęsnowicz, nie czekając na dalsze rozwój sytuacji, 27 czerwca 1919 roku złożył wniosek do marszałka Sejmu, wzywając do podjęcia kroków w kierunku uwolnienia Suwalszczyzny z rąk okupantów. Jego inicjatywa szybko trafiła do Komisji Spraw Zagranicznych, a następnie stała się tematem debaty plenarnej w dniu 2 lipca 1919 roku. W kolejnych dniach, 9 lipca, ks. Szczęsnowicz wygłosił istotne przemówienie, w którym zwrócił uwagę na złożoną sytuację etniczną oraz przedstawiał trudności, jakie napotykali mieszkańcy regionu, w tym germanizację młodzieży i zamknięcia szkół. Wynikiem powyższych działań było przyjęcie przez Sejm w dniu 9 lipca 1919 uchwały dot. uwolnienia Suwalszczyzny. W dalszych etapach działań, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Władysław Skrzyński, przekazał sprawę do Rady Najwyższej w Paryżu, która wydała polecenie dla naczelnika Armii Zjednoczonej, aby zlikwidował linie demarkacyjną między okupantami a Suwalszczyzną. Ferdinand Foch zasugerował, by nowa linia oddzielająca te tereny biegła na północ od miejscowości: Wiżajny, Lubowo, Puńsk, Sejny oraz Berżnik. 26 lipca 1919 roku, Rada zatwierdziła tę decyzję, nakazując, by wojska okupacyjne opuściły ten teren do północy z dnia 23 na 24 sierpnia 1919. Aby jednak zrealizować te zamierzenia, niezbędne były negocjacje z Litwinami, które nie przyniosły jednak oczekiwanych rezultatów. Na skutek napiętej sytuacji na granicy, wybuchło powstanie sejneńskie, które zakończyło się zwycięstwem Polaków. Swoje wysiłki na rzecz przyłączenia Suwalszczyzny do Polski ksiądz Szczęsnowicz uwiecznił w broszurze wydanej w 1934 roku w Łomży, zatytułowanej „Historia uwolnienia Suwalszczyzny spod okupacji niemieckiej i litewskiej”. Warto dodać, że zarys Linii Focha zniweczył wcześniejsze niemieckie plany na utworzenie prowincji Nowe Prusy Wschodnie. W dniu 12 września 1919 roku, odwiedził Suwałki Naczelnik Państwa oraz Naczelny Wódz, Marszałek Józef Piłsudski, którego obecność honorował ks. Szczęsnowicz. Pełnił on również rolę kapelana podczas ceremonii poświęcenia sztandaru dla 41 Pułku Piechoty.
Dalsze lata
Po zakończeniu wojny z bolszewikami ks. Stanisław Szczęsnowicz objął funkcję Nadzwyczajnego Delegata Głównego Zarządu Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża, gdzie nadzorował działalność organów P.T.C.K. Był również prezesem Rady Suwalskiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności oraz jej jedynym członkiem honorowym. Poza wystąpieniem w sprawie uwolnienia Suwalszczyzny, ks. Szczęsnowicz podejmował również interwencje na forum parlamentarnym dotyczące likwidacji Rady Głównej Opiekuńczej. Dodatkowo, przewodniczył komisji aprowizacyjnej oraz odbudowy kraju, a swoją działalność zakończył w 1922 roku. W 1924 roku, pełniąc funkcję dziekana suwalskiego, poświęcił nowy kościół parafialny w Monkiniach, nadając mu tytuł Matki Bożej Anielskiej. Dalszą inicjatywą było rozpoczęcie budowy kościoła w Żylinach, który poświęcił 26 sierpnia 1926 roku.
W listopadzie 1929 roku, ks. Szczęsnowicz został mianowany proboszczem katedry w Łomży oraz dziekanem łomżyńskim, co spowodowało, że stał się bliskim współpracownikiem ks. biskupa Stanisława Łukomskiego. Od września 1934 roku, był asystentem kościelnym Akcji Katolickiej na terenie okręgu łomżyńskiego. Powrócono również do planów budowy nowego kościoła w parafii bakałarzewskiej, kontynuując dzieło zapoczątkowane przez Szczęsnowicza. Uroczyste poświęcenie nowego przybytku miało miejsce 14 czerwca 1936 roku. Jednakże wybuch drugiej wojny światowej zastał go w Łomży, gdzie zmarł 24 marca 1944 roku, a jego ciało spoczęło na miejscowym cmentarzu.
Życie prywatne
Ksiądz poseł Stanisław Szczęsnowicz pochodzi z rodziny, w której miał dwóch braci: Aleksandra oraz Antoniego, a także siostrę Feliksę. Warto zaznaczyć, że wśród jego krewnych znajduje się profesor Tadeusz Trzaskalik, którego osiągnięcia są znane w środowisku akademickim.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Regina Jurkowska | Jan Szostak (funkcjonariusz) | Mirosław Milewski (generał MO) | Marek Kłoczko | Sławomir Dabulewicz | Michał Wiśniewski (urzędnik państwowy) | Zygmunt Huszcza | Dariusz Ciszewski | Mirosław Cybulko | Adam Rybakowicz | Mirosław Karolczuk | Zygmunt Rukściński | Zygmunt RopelewskiOceń: Stanisław Szczęsnowicz