Roman Wajnikonis

---

Życiorys

Roman Wajnikonis przyszedł na świat w Augustowie. W 1891 roku, z rodzicami, osiedlił się w Łodzi, na ulicy Karola 20, dzisiaj znanej jako ul. kpt. F. Żwirki 20. W sierpniu 1897 roku rozpoczął naukę w Łódzkim Gimnazjum Męskim, które ukończył w 1905 roku. Wyszło to na jaw, że przerwanie edukacji miało związek z prośbą ojca, prawdopodobnie z powodu zachowań i postaw antyrosyjskich zauważalnych w szkole. Choć formalnie przyczyną była choroba, kontynuował naukę w Gimnazjum Męskim w Piotrkowie, gdzie w 1908 roku zdał maturę.

W latach 1908–1912 studiował prawo na Imperatorskim Uniwersytecie św. Włodzimierza w Kijowie. Po zakończeniu studiów powrócił do Łodzi, gdzie rozpoczął aplikację w kancelarii adwokackiej Jarosława Pełki. Pracował również u Edwarda Filipkowskiego, przy ul. Konstantynowskiej 19, obecnie ul. Legionów 19. W listopadzie 1913 roku uzyskał uprawnienia do samodzielnego wykonywania zawodu adwokata. Po wybuchu I wojny światowej został ewakuowany do Rosji, gdzie kontynuował praktykę prawniczą w Petersburgu, mieszkając przy Bulwarze nad rzeką Mojką.

W styczniu 1916 roku wstąpił do Michajłowskiej Wojskowej Szkoły Artylerii, a w czerwcu tego samego roku ukończył kurs oficerski. Po ukończeniu kursu przydzielono go jako chorążego do 4 Zapasowej Brygady Artylerii, a później, po awansie na młodszego oficera, do 4 baterii 1 Turkiestańskiej Artyleryjskiej Brygady Strzelców. Wyróżnił się podczas ofensywy Brusiłowa w 1916 roku, gdzie został mianowany podporucznikiem i odznaczony orderem św. Anny IV klasy. W 1917 roku awansował na porucznika, jednak w marcu został ranny podczas walk na Wołyniu. Jego heroiczne działania zostały docenione, przyznano mu również order św. Stanisława III stopnia z mieczami.

Z powodu złego stanu zdrowia został urlopowany, jednak powrócił na front po rewolucji lutowej. Po konflikcie z dowództwem przeniesiono go do 39 korpusu, gdzie pełnił funkcję śledczego. W styczniu 1918 roku wrócił do macierzystej jednostki, a w marcu przeszedł demobilizację. Następnie podjął pracę w Kijowie jako adwokat, a w 1920 roku przeprowadził się do Warszawy, gdzie został podprokuratorem przy Sądzie Okręgowym w Łodzi. W latach 1920–1921 często zmieniał adresy zamieszkania; mieszkał przy ul. Andrzeja 58, a później przy ul. Karola 28, w 1921 roku osiedlił się przy ul. Piotrkowskiej 18.

W lipcu 1920 roku wstąpił do Wojska Polskiego i objął stanowisko sędziego śledczego w Sądzie Wojskowym Okręgu Generalnego Łódź. W kwietniu 1921 roku awansował na porucznika, a w maju przeszedł do rezerwy. Do 1923 roku uzyskał stopień kapitana. W 1923 roku wznowił praktykę adwokacką, prowadząc kancelarię na al. Kościuszki 17, następnie na ul. Andrzeja 58 oraz przy ul. Kilińskiego 78. Od 1928 roku był członkiem komisji rewizyjnej Zakładów Włókienniczych Karol Hoffrichter.

Jego zaangażowanie w wojsko oraz aktywną obecność w Związku Oficerów Rezerwy, łącznie z uczestnictwem w różnych uroczystościach wojskowych, zaowocowały cennym zbiorem fotografii. Zachowały się zdjęcia związane z ważnymi wydarzeniami, takimi jak defilady z okazji święta Żołnierza Polskiego, pogrzeb nieznanego żołnierza, czy nadanie sztandaru 31 pułkowi Strzelców Kaniowskich. W latach trzydziestych XX wieku, podróżując po Europie z małżonką i przyjaciółmi, uwiecznił na zdjęciach piękne miasta, w tym Wiedeń, Wenecję, Florencję, Rzym, Capri czy Pompeje. Pozostawił także dokumentację wielu polskich miast.

We wrześniu 1939 roku został powołany do służby w Sądzie Wojskowym Dowództwa Okręgu Korpusu IV. 6 października 1939 roku ujęto go w niewolę niemiecką w miejscowości Krzywda. W trakcie swojego pobytu w wojnie znalazł się w kilku oflagach i stalagach, w tym w Colditz, Prenzlau, Schildberg, Sandbostel, Lubeka oraz Dössel.

Życie prywatne

Roman był synem Józefa Wajnikonisa oraz Marii Wiktorii z d. Ancewicz. W dniu 19 października 1921 roku zawarł związek małżeński z Jadwigą Joanną Konstancją Kerpert, w kościele pod wezwaniem Podwyższenia Świętego Krzyża w Łodzi. Ta para doczekała się dwóch dzieci: Stanisława Mikołaja, który przyszedł na świat 6 grudnia 1923 roku, oraz Andrzeja Filipa, urodzonego 23 sierpnia 1929 roku. Roman Wajnikonis zmarł 19 maja 1952 roku, po długiej chorobie, a jego ciało spoczywa na Starym Cmentarzu w Łodzi.

---

Oceń: Roman Wajnikonis

---